Yazıyı okumak 4 dakikanızı alacaktır, keyifli okumalar.

Sektördeki duraksama sonrası temeli oluşturulmaya başlanan çatı mevzuatı nihayet şekillenmeye başlıyor. En azından ortaya rakam dökebilmek için yeterli kıvamda diyebiliriz. Tabii bu uzun bekleyiş çatısına üretim tesisi kurmak isteyenler için kolay sabredilebilir bir süreçti. Sonuçta bir arazi bulmak gerekmiyor, arazi(çatı) zaten hazır bekliyor. Fakat sektörden ekmek yiyenler için bu kadar rahat konuşmak pek mümkün değil. En önemli yenilik de aylık mahsuplaşma oldu. Bu; ilgili ay içinde üretilen ile tüketilen enerjinin farkı üzerinden fatura ödemek demek oluyor. Önceden saatlik mahsuplaşma mevcuttu ve sadece gündüz elektrik üreten GES’ler için bu mantıklı olmuyordu.

Ben de bunun üzerine bizim ev özelinde ne deyişti diye merak ettim ve ufak bir çalışma yaptım. İlk(bence en kritik) adım “tüketim profili”ni oluşturmak oldu. Eğer tüketim profili detaylı bir şekilde oluşturulmazsa yeni hakların bize kazandırdıklarını anlamak pek mümkün olmuyor. Bir evin saatlik tüketim profilini çıkarmak da bir hayli zordur. Çünkü bağlı olduğunuz perakende şirketleri sadece 3 tarife üzerinden tüketimlerinizi verir; fakat bize 24 ayrı veri gerekiyor. Bizim evin saatlik tüketimi aşağıdaki gibi. Çalışan bir çift olsak da en çok tüketimi gündüz vakti yapıyoruz. Normalde az elektrik tükettiğimiz için haftasonları %’sel olarak gündüz vakitlerinin oranını artırıyor.

Bir diğer önemli konu da üretim profilinin çıkarılması. Evin tüketim sözleşme gücü 14kW ve demand da 3-3.7kW arasında değişiyor. Sözleşme gücümüz yüksek olsa da her daire bu kadar kurmak isterse çatımızda buna maalesef yer yok. O sebeple 3.7kW’lık daha gerçekçi ve yeterli bir tesis üzerinden gitmek daha doğru. Böyle bir tesis kurduğumuzda saatlik üretim profili aşağıdaki gibi oluyor. Üretim değerlerini 3 tarifeye göre ayırsak bile neredeyse tamamı gündüz tarifesinde gerçekleşiyor.

Mahsuplaşma analizi için bu iki profil oldukça önemli. Örneğin; 35%’lik tüketim yaptığımız puant dönemde 0,25%’lik üretim oluyor, bir başka deyişle elektrik faturası ödemeye devam ediyorsunuz. Yeni çıkan yönetmeliklerin amacı da bu gibi sorunları ortadan kaldırmak.

Peki yönetmelikten önce durum nasılmış, şimdi nasıl oluyor? Yani saatlik mahsuplaşmak ile aylık mahsuplaşmak arasında ne fark var?

Saatlik mahsuplaşmaya göre; 06:00-17:00 arasında üreteç, diğer saatler tüketeç konumundayız. Yani hem bu santrali kurup, hem de fatura ödemeye devam etmemiz gerekiyor ki son tüketici aileler için hiç sıcak bir fikir olmaz. En büyük motivasyon olan ‘kendi elektriğini üretme’ özgürlüğünden oldukça uzak bir durum. Aşağıdaki grafik; bir yıl için tüm verilerin saatlik olarak sıkıştırılmış halini bize sunuyor.

Aylık mahsuplaşmaya göre ise ekim ayı dışında bir fatura ödememize gerek kalmıyormuş. O ay da taşındığımız ilk ay olduğu için evde tüm aydınlatma ve prizler yoğun olarak kullanılıyordu.

Bu grafikleri kendi eviniz için oluşturmaya çalıştığınızda farkedeceksiniz ki aylık mahsuplaşma aslında perakende şirketlerinin de işini oldukça kolaylaştırıyor. Birinde 10.000’lerce takip edilmesi gereken veri varken, diğerinde bu rakam çok daha az. Son tüketicileri(bizleri) ise girilebilir bir yarışın içine sokuyor ve kendi ürettiğiniz elektrikten fazla tüketmemenizi sağlıyor. Örneğin şuan ekim ayı için kendimi kaybedenler kulübü üyesi gibi hissediyorum. Ama eminim ki uzun bir süre bu yenilgiyi yaşamayacağım. Çünkü artık tüketim ve üretim profillerime hakimim. Ayrıca insanlar bu sayede analiz yeteneği de kazanacak. Eminim bir emekli için de müthiş bir meşkale olacak.

Türkiye için en büyük sektörel problemin de enerjideki ithalat oranının fazlalığı. Son tüketicileri baz yük kullanan kesim olarak nitelendirmek çok yanlış olmaz. Sonuçta evdeki ışık yanmazsa bu elektriği ne fabrika tüketebilir ne de devlet. O sebeple 52%’ye denk gelen yıllık ithalat oranını kullanarak ilerlemeyi tercih ettim.

Kullandığımız elektiğin ne kadarı yerli ne kadarı ithal? Sorunun cevabı da bir o kadar teşvik edici. Saatlik mahsuplaşma sonucu tüketilen elektriğin 29,3%’ünü, aylık mahsuplaşmada ise 0,9%’unu ithal olarak kullanıyoruz.

Buraya kadar her şey tamam, peki ürettiğim fazla elektrik nasıl değerlendiriliyor? Normalde evin yıllık fatura bedeli 1.355 TL. Bu tesisi kurduktan sonra saatlik mahsuplaşsak 1.155 TL ki bunun büyük kısmı üretimden kaynaklı dağıtım bedeli(anladığım kadarıyla yeni sistemde ihtiyaçtan fazla olan üretim üzerinden dağıtım bedeli alınmama sebebi bu). Aylık mahsuplaşmada ise hem fatura ödemiyoruz, hem de gelir makbuzu ile 560 TL cebimize para giriyor.

Hem yerli, milli ve ŞAHSİ elektrik kullanımı, hem de para kazanabilmek açısından oldukça faydalı bir model gibi duruyor. Nice Solar Çatılara.