Enerjide dışa bağımlılık günümüzün ciddi sorunlarından biridir. Başta doğalgaz olmak üzere yakıt bazlı elektrik santrallerinin maliyetleri göz önünde bulundurulduğunda yenilenebilir enerjinin Türkiye için önemi daha da iyi anlaşılmaktadır. Yakıt maliyetinden yatırım maliyetine geçiş evresi olarak adlandırabileceğimiz bu değişimin hızlı bi şekilde elektrik fiyatları üzerinde de etkisini göstermesi kaçınılmazdır.
Yakın zamanda işim gereği bir çok finans kuruluşuyla toplantı yapma, enerji sektöründeki gelişmeler üzerine konuşma fırsatı buldum. Mühendis olarak finansçılarla sektörü tartışmak güzel bir deneyim oldu. Kendilerine sektördeki USD borçlanarak elektrik fiyatlarına bağlı TL gelir elde eden santrallerin finansal kurgusunu sorduğumuzda bazıları elektrik fiyatlarının da USD ile şekillendiğinden bahsetti. Sanıyorum bu tezlerini ihtiyaç duyulan yakıtların USD olarak tedarik edilmesi, borçlanmaların USD olarak yapılması, yabancı yatırımcıların USD tercihi gibi sebeplere dayandırmaktalar. Arz ve talebe göre şekillenen piyasa için bu varsayım mantıklı gelmese de kendime ispatlama gereği hissettim.
Aşağıdaki grafik 2010 yılından bu yana elektriğin piyasa takas fiyatının(PTF) ve USD kur değerinin değişimini göstermektedir. Aynı zamanda trend çizgilerini de görebilirsiniz. USD kur değeri bu süre zarfında kendini katlasa da elektrik fiyatlarının aynı oranda kendini katladığı söylenemez. Fakat bazı dönemlerde kısa vadede bu tezi doğrulayan eğrilerin varlığı da mevcut.
y-sol: PTF için TL/MWh değerini gösterir, y-sağ: Kur değeri için TL/USD değerini gösterir.
Bir de YEKDEM maliyetlerinin USD ile imtihanına bakalım. YEKDEM kapsamındaki santrallerin büyük çoğunluğunun USD gelire sahip olması sebebiyle; ikisi arasında daha güçlü bir bağın olduğunu düşünmek daha doğru olabilir. Aşağıdaki grafik 2015 yılından bu yana YEKDEM maliyetinin ve USD kur değerinin değişimini göstermektedir. Aynı zamanda trend çizgilerini de görebilirsiniz. Bu süre zarfında YEKDEM ve USD kur değerinin aynı trendde ilerlediğini görebiliriz.
(Bu arada YEKDEM’in 2TL olduğu zamanları görünce garip hissetmiyor değilim. Aklıma direk eski çalıştığım holdinge bağlı perakende şirketi geliyor. Yıl sonu seyahatleri o zamanlar gerçekleşseydi nasıl olurdu acaba?:))
y-sol: YEKDEM için TL değerini gösterir, y-sağ: Kur değeri için TL/USD değerini gösterir.
Mesleğimiz ve buna bağlı uğraşlara ayırılan uzun zaman neticesinde önümüze çıkan her konuya ilgimiz doğrultusunda yorum yapmak(hele bir de Türk’se) kaçınılmaz oluyor. Fakat bu durum çoğu zaman bizi yanlış sonuçlara ulaştırmaktadır. Yapılması gereken farklı profesyonellerle konuları tartışarak ufku genişletmek ve olaylara çok yönlü bakabilmektir.
Araştırmanız, anlamanız ve paylaşmanız dileğiyle.
Bir cevap yazın