İlginç bulmakla birlikte Merkez Bankası Başkanı değişikliği günümüzde sıradan bir hal alsa da bu sefer başkan olan ismi ilk duyduğumda enerji sektörü ile alakalı bir yerde gördüğüme emindim. Google’larken farkettim ki bir zamanlar D&R raflarında karşılaştığım bir isimdi. Kendisi ‘Enerji Sektöründe Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesi’ adlı kitabın yazarı. Hemen aldım kitabı ve okudum.
Kitap; 2013 yılı verilerine göre enerji teknolojileri hakkında genel bilgilendirmeler içermekle birlikte yenilenebilir enerji yatırımlarının PROMETHEE yöntemi ile değerlendirilip finansal analiz sonuçlarını karşılaştırıyor. Yöntem kısaca; teknolojilerin üstünlüklerini puanlayarak sıralama yapmayı sağlayan bir yön gösterici. Kitaptaki karşılaştırma kriterleri iç karlılık oranı, fayda-maliyet oranı, geri ödeme süresi, ortalama karlılık oranı ve başa baş noktası olmak üzere 5 finansal parametre. Çok temel bilgiler içerdiği için ilk başta sonuç kısmını okudum fakat güneş enerjisinin tercih sıralamasında en son sırada olduğunu görünce detaya inmeye karar verdim.
En karlıdan başlayacak şekilde kitaptaki sıralama aşağıdaki gibi. JES en iyi iken GES en kötü. Tabloda negatif yanlar Phi-, pozitif yanlar ise Phi+ olarak puanlanıyor ve toplamları olan Phi değeri en yüksek olan ilk sıraya yerleşiyor.
Fizibilitelerin girdi tarafında alınan bazı kabuller dernekleri ayağa kaldıracak kıvamda. Örneğin;
- JES için kaynak arama maliyeti alınmamış.
- JES için iç tüketim alınmamış.
- GES için verim %14 alınmış.
- GES için santral alanı kadar büyüklükte bir toprağa buğday ekilirse elde edilecek hasılat gelir kaybı olarak yansıtılmış.
Kitap 2013-2014 yılının verilerine dayanarak analiz yaptığı için acaba daha güncel haliyle GES’in durumu nedir sorusunu sorup Visual PROMETHEE programını indirdim. Alınan kabuller ve yatırım şartları dikkate alındığında 2018 yılında aynı şartları sağlayacak yatırım ortamının olması sebebiyle 2018 yılı için başta belirlenen 5 kriteri tekrar hesaplayıp programa girince tablo aşağıdaki gibi oldu.
Diğer hiçbir kabulü değiştirmeden sadece GES_2018’i eklediğim için JES yine lider koltuğuna oturdu fakat arama maliyetinin ve iç tüketim kayıplarının yansıtılmamasının hiç adil olmadığını düşünsem de GES yatırımlarında karlılık gelişimini Visual PROMETHEE ile de kanıtlamak keyifli oldu.
Kitabın ilgi çekici bir diğer bölüm ise sonunda yapılan SWOT analizleri. Türkiye’de enerji sektörü için yapılan analiz hala güncelliğini koruyor. Özellikle yabancı sermaye girişinin azlığına değinilmiş. Temennim; Şahap Bey’in bulunduğu mevki sayesinde 2015 yılında üzerinde durduğu bu sorunu çözebilecek adımları atabilmesi. Umarım karar verici değerli kişiler içeriği ne seviyede olursa olsun bu tarz kaynak sayılarını artırırlar ve güncel tutulmasını sağlarlar. Bu sayede konusuyla ilgili herkesin tek ve doğru amaç uğruna çalışması mümkün gibi geliyor.
11.04.2021
Bir cevap yazın